Οι ψυχολογικές προεκτάσεις της επιστροφής στην αθλητική δραστηριότητα μετά από νόσηση με Covid-19

Η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων της Covid-19 στην Ελλάδα και στην Ευρώπη δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστο τον αθλητικό κόσμο. Σχεδόν όλες οι ομάδες έχουν έρθει αντιμέτωπες έστω και με ένα κρούσμα. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις ο αριθμός των κρουσμάτων είναι τόσο μεγάλος ώστε να οδηγούμαστε σε αναβολή αγώνων. Πέρα από το ιατρικό κομμάτι, το οποίο είναι ιδιαίερα σύνθετο, καθώς ακόμα και επαγγελματίες αθλητές έχουν έρθει αντιμέτωποι με τις συνέπειες του long Covid, στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε την πνευματική προετοιμασία και τις πιθανές προκλήσεις, που μπορεί να εμπεριέχει η επιστροφή στην αγωνιστική δράση μετά τη νόσηση.

 

Η αύξηση των κρουσμάτων έχει αυξήσει το άγχος και την αγωνία των αθλητών, όχι μόνο για την πιθανότητα δικής τους νόσησης και τις συνέπειες που μπορεί να έχει αυτό στις οικογένειές τους, αλλά και για την επιρροή στο πρόγραμμα της ομάδας, τις αναβολές παιχνιδιών και τη διαχείριση των απουσιών. Παράλληλα, αυτά τα συναισθήματα μπορούν να ενταθούν υπό την αγωνία νέων μεταλλάξεων αλλά και τη γενικότερη αβεβαιότητα που επικρατεί στο θέμα του τέλους της πανδημίας.

 

Η επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες μετά από νόσηση περιλαμβάνει κυρίως 3 στάδια πνευματικής προετοιμασίας. Αυτά είναι τα παρακάτω:

·       Διαχείριση συναισθημάτων

·       Γνωστική αναδόμηση

·       Στοχοθεσία απόδοσης

Το πρώτο σκέλος, που αφορά τη διαχείριση συναισθημάτων αφορά το εύρος όσων αισθάνεται ένας αθλητής κατά την επιστροφή του. Αυτά ποικίλλουν από ενθουσιασμό και ανυπομονησία μέχρι αγωνία και προβληματισμό σχετικά με την απόδοση, την τήρηση των μέτρων και τις δυναμικές της ομάδας. Το πιο σημαντικό κομμάτι της διαχείρισης εδώ αφορά την αναγνώριση των συναισθημάτων και τη σταδιακή επανένταξη. Η επιστροφή είναι σημαντικό να ξεκινά από την αποδοχή της πραγματικότητας κι όχι από την επιθυμία να καλυφθεί το κενό των προπονήσεων.

Η γνωστική αναδόμηση περιλαμβάνει την ανάλυση του κινήτρου και της ετοιμότητας κάθε αθλητή και την αντικατάσταση των μη ρεαλιστικών προσδοκιών. Μια συνηθισμένη μη ρεαλιστική προσδοκία αφορά τη σκέψη ότι η απόδοση δεν θα πρέπει να έχει επηρεαστεί από τη νόσηση. Μια τέτοια, μη ρεαλιστική σκέψη, έχει μεγάλες πιθανότητες να διαψευστεί και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση, κυκλοθυμία και απώλεια κινήτρου.

Το τρίτο στάδιο αφορά στη στοχοθεσία που σχετίζεται με την απόδοση. Οι στόχοι έχουν σαφώς επηρεαστεί από την απουσία, οπότε η επαναξιολόγηση τους είναι το πρώτο βήμα. Η εστίαση είναι σημαντικό να αφορά τη διαδικασία και την καθημερινή προπόνηση, με έμφαση σε βραχυπρόθεσμο αντί για μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι αυξάνουν το αίσθημα του ελέγχου για το αποτέλεσμα, με τις μικρές επιτυχίες να αυξάνουν την αυτοπεποίθηση και το εσωτερικό κίνητρο για βελτίωση.

Παράλληλα, ένα χρήσιμο εργαλείο για την πνευματική αντιμετώπιση των προκλήσεων της πανδημίας είναι το μοντέλο της Ψυχικής Ανθεκτικότητας το οποίο περιλαμβάνει ενδοπροσωπικά και διαπροσωπικά χαρακτηριστικά (Clough et al., 2002). Αυτά τα χαρακτηριστικά τα οποία μπορούν να περιορίσουν το στρες και να οδηγήσουν τον αθλητή στην κατάσταση του Flow (βέλτιστη κατάσταση απόδοσης, που βασίζεται στο εσωετρικό κίνητρο) είναι τα εξής:

·       Πρόκληση (ο βαθμός δυσκολίας μιας δραστηριότητας)

·       Έλεγχος (ο βαθμός ελέγχου μιας κατάστασης σε συνδυασμό με την αίσθηση της ικανότητας)

·       Αυτοπεποίθηση (ο βαθμός εμπιστοσύνης στις δυνατότητες του/της)

·       Δέσμευση (σχετίζεται με το κίνητρο και τη στοχοθεσία καθώς και τη διαχείριση εμποδίων)

Είναι σημαντικό για έναν αθλητή να αντιληφθεί ότι η επιστροφή μετά από νόσηση με Covid-19, έχει αρκετά κοινά στοιχεία στη διαχείριση της, με την επιστροφή από τραυματισμό. Αυτή η αποδοχή βοηθάει στη δημιουργία ρεαλιστικών προσδοκίων και στη σταδιακή ενδυνάμωση και αύξηση της απόδοσης. Παράλληλα, η σημασία της κοινωνικής υποστήριξης και η στήριξη της ομάδας και του προπονητικού και λοιπού σταφ, μπορούν να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, όπου ο αθλητής ενθαρρύνεται να μοιραστεί τους πραγματικούς του προβληματισμούς, χωρίς να αισθάνεται την ανάγκη να φανεί άτρωτος.